دبیرستان نمونه دولتی استاد رضا روزبه زنجان

بخش اول :

زندگینامه استاد رضا روزبه

 

سخن در باره یکی از استادان بزرگ تعلیم و تربیت اسلامی جوانان ایرانی در دوره معاصر است. مردی که خود جامع فضایل و صفات انسانی بود؛ عمرش را به تعلیم دین و دانش گذراند؛ در آسمان علم و تقوا چون ستاره‏ای درخشید و پیش از آنکه گوهر وجودش برای همگان شناخته شود، همچون مرواریدی خالص در صدف خاک قرار گرفت. اکنون بیست و پنج سال از خاموشی استاد فقید رضا روزبه، این سمبل علم و عمل و زهد و تقوا می‏گذرد. این مقاله بر آن است تا ضمن یادکردی از این ستاره مدفون در حرم عش آل محمد(ص)، به ابعاد مختلف شخصیت او بپردازد و به همه دست‏اندرکاران تعلیم و تربیت نسل جوان الگویی شایسته ارائه دهد.

تولد و تحصیلات

فقید سعید استاد رضا روزبه اردیبهشت سال 1300ش، مصادف با ولادت حضرت رضا(ع) در خانواده‏ای متدین و با فضیلت و مبارز* در شهر زنجان پا به عرصه وجود نهاد. پدرش کربلایی محمود خیاط فرزند حجةالاسلام شیخ جواد زنجانی از شاگردان آیت‏اللّه میرزا محمدتقی شیرازی بود و مادرش سیده ربابه دخت حاج سیدتقی، از سادات مشهور و صاحب کرامت آن سامان شمرده می‏شد.

وی در کنار تعلیمات ابتدایی و آموزش متوسطه، علوم حوزوی را تا سطوح عالی نزد پدر و عمویش و استادان مشهوری چون حاج شیخ حسین دین‏محمدی، حاج‏آقا سیدمحمد امام جمعه، سیدمحمود موسوی زنجانی و ... به پایان برد. و در هر کلاس و پایه‏ای دانش‏آموز و طلبه ممتاز شناخته شد.

با اتمام دوره متوسطه، چند سالی در دبستان «توفیق» زنجان به تعلیم و تربیت دانش‏آموزان پرداخت. سپس به تهران مهاجرت کرد. در سال تحصیلی 1331- 1330، وارد دانشکده علوم شد و با انتخاب رشته فیزیک تحصیلات عالی خود را آغاز کرد. او این دوره را با نگارش «مطالعه در آثار میدان الکتریک و رادیاسیون و گاز ازت روی موجودات زنده» به پایان برد. در این سالها نیز از دانشجویان ممتاز و برجسته شمرده می‏شد و مورد توجه بیش از حد استادان بود و سرانجام به خاطر دقت و موشکافی عمیق در مسایل علمی محقق و استاد رشته فیزیک شناخته شد.

مرحوم روزبه، علاوه بر کسب اطلاعات علمی روز، در معارف اسلامی، فقه و اصول، فلسفه و کلام، ادبیات عرب و تفسیر قرآن مطالعات عمیق و وسیعی داشت و زبانهای عربی و فرانسه را خوب می‏دانست.

ویژگیهای استاد

شخصیت استاد روزبه از جهات مختلف شایسته بررسی و مطالعه است. نوشته‏ها، خاطرات و مصاحبه‏های برخی از آشنایان، همکاران و شاگردان استاد نشان می‏دهد که آن دانشور فرزانه از حدود هفتاد صفت نیک بهره می‏برد. بخشی از صفات و خویهای پسندیده او عبارت است از:

علم‏

روزبه فردی به تمام معنا جامع می‏نمود هر چند تخصص اصلی‏اش در علم فیزیک بود و در این رشته تحقیقات ارزنده‏ای داشت؛ ولی این امر استاد را از پرداختن به دیگر رشته‏های علمی باز نداشت. او در فقه، اصول، کلام، تفسیر و علوم قرآنی بسیار مطالعه کرده بود.

اخلاق نیکو

استاد در برنامه‏ها و کارهای روزانه‏اش بسیار منظم و دقیق بود. در رفتار و کردار بسیار متین و مؤدّب، در گفتار کم‏گوی و گزیده‏گوی شمرده می‏شد و از بیان مسایل و مطالب مشکوک و ضعیف خودداری می‏کرد. از برخوردها و کلمات تند و دور از ادب و غیر انسانی سرباز می‏زد و هرگز غیبت نمی‏کرد. او انسانی آرام، افتاده‏حال، متواضع و در عین حال با ابهت بود و آنچه که قصد گفتن داشت نه با زبان، بلکه با عملش بیان می‏کرد. در مقابل پدر و روحانیان و حتی طلبه‏های معمم و مبتدی بسیار فروتن می‏نمود و در جلساتی که پدرش حضور داشت، دو زانو می‏نشست.

لباسهای او بسیار ساده و کم قیمت و تمییز و مرتب بود. سالهای بسیار تنها یکدست کت و شلوار داشت. این صفت در آن روزگار شاگردان و حتی استادان مدرسه‏اش را تحت تأثیر قرار داد؛ به گونه‏ای که در آن مدرسه نه از مد خبری بود و نه از شیک‏پوشی. غذایش ساده و مختصر و خانه‏اش محقر در محله قدیمی و مذهبی خیابان ری بود. از جسارت و بی‏ادبی مردم چشم می‏پوشید و از این طریق، درس بزرگی به دیگران می‏داد.

به روحانیون اصیل شیعه و سادات ارادت و احترام خاص می‏گذاشت و در برابر علما و مراجع تقلید اخلاص و تعبّد ویژه داشت. اگر در حضور او کسی از عالمی بد می‏گفت و یا از روحانیت انتقاد می‏کرد. چهره درهم می‏کشید و آزرده خاطر می‏شد. به بیچارگان و زیردستان کمک می‏کرد و ضمن احترام به خدمتگزاران، کارها را در قالب پرسش از آنها درخواست می‏کرد؛ برای مثال می‏گفت: مشهدی محمد، برای ما یک لیوان آب نمی‏آوری؟

مدرسه علوی‏

یکی دیگر از ابعاد زندگی وی داستان مدرسه علوی است. این واحد آموزش متوسطه در سال 1335 به همت مردان صالح، خوشنام و متدینی چون آقایان حاج علی‏اصغر کرباسچیان (علامه) و حاج مقدس تهرانی و شالچیان و به مدیریت استاد روزبه شروع به فعالیت کرد. دبیرستان علوی و شعب آن از نظر پذیرش محصل، انتخاب استاد و برنامه‏های آموزشی ویژه بودند و روحانیون بزرگی همچون شهید دکتر بهشتی، شهید مطهری، شهید قدوسی، شهید باهنر، علامه محمدتقی جعفری، مهدوی کنی و ... با هیأت مدیره و استاد روزبه همکاری نزدیک داشتند. استاد از آغاز فعالیت این مدرسه تا آخرین روزهای زندگی‏اش یکسره به تعلیم و تربیت شاگردانش پرداخت و در طول این مدت هرگز احساس خستگی نکرد. او اطمینان داشت که دست‏پروردگانش در اجتماع و محیطهای گسترده منشأ آثار و خدمات مفیدی خواهند بود.

البته بسیاری از تربیت‏یافتگان مکتب او چنین شدند؛ چه آنان که زیر شکنجه‏های رژیم سفاک گذشته به شهادت رسیدند؛ چه آنان که سالها در زندان مقاومت کردند و چه گروهی که به صحنه اجتماع گام نهادند. شهید دکتر محمود قندی، شهید محمدعلی فیاض‏بخش، شهید مجید حدّاد عادل، شهید کاظمیان و ... و فرزانگانی چون دکتر حداد عادل و نهاوندیان، سید احمد مدرس‏زاده و سید حسین مجتهدی، هادی نژادحسینیان و ... در شمار شاگردان مکتب استاد جای داشتند. استاد علاقه داشت که شاگردان و دوستان و آشنایان و همکارانش، خصوصا معلمان و دبیران معارف دینی، مطالب مذهبی را از مأخذ اصلی آن فراگیرند و در این راستا با هر گونه انحراف، التقاط و تفسیر به رأی در آیات و احکام به شدت مخالفت می‏کرد. او می‏خواست حقایق دین محفوظ بماند، انحرافی پیش نیاید و کسانی که مطلبی را می‏گفتند، اگر به درستی آن اطمینان نداشت، با فروتنی به گوینده تذکر می‏داد و راهنمایی‏اش می‏کرد.

صبحگاه او از نخستین کسانی بود که به مدرسه وارد می‏شد و شبانگاه با آخرین گروه مدرسه را ترک می‏کرد. محیط تربیتی دبیرستان علوی، بخش بزرگی از زندگی او، بلکه تمام زندگی او شده بود.

استاد به شاگردان مدرسه آنقدر نزدیک بود که به راحتی می‏شد حس کرد که چگونه از درد آنها رنج می‏کشد و در شادی آنان از خود آنها شادمان‏تر است. بسیاری از اوقات، در زنگهای تفریح به جای رفتن به دفتر مدرسه و استراحت، به میان شاگردان می‏رفت و برای آنها پدر، استاد، مربی اخلاق و الگوی فضایل اخلاقی بود. بسیاری از شاگردان مطالبی را که حتی با پدران و مادران خود در میان نمی‏گذاشتند، به او می‏گفتند و او را محرم اسرار خود می‏دانستند. بسیاری وقتها، شبها تا دیروقت همراه گروهی از شاگردان در آزمایشگاه فیزیک مدرسه به تحقیق می‏پرداخت تا پاسخ پرسش دانش‏آموزی را بدهد و اشکال وی را ریشه‏کن سازد.

استاد گاه در غیبت بعضی همکاران، کلاس درس آنها را به خوبی اداره می‏کرد و همه شاگردان می‏گفتند، به سبب نوآوری‏اش در تدریس، از محضر او بیش از استاد همیشگی‏شان بهره برده‏اند.

جلسات تفسیر قرآن، از فعالیتهای ارزنده او در مدرسه بود. او می‏دانست هنگامی که فتنه‏ها چون شبهای تیره هجوم آورند، قرآن فریادرس انسانهاست، پس با برگزاری کلاسهای معارف قرآنی دانش‏آموزان را به قرآن فرا می‏خواند. او اولین دوره مسابقات قرآن مجید را در این مدرسه برگزار کرد و با بیانات گرم و نافذ خود رنگ و عطر دیگری به آن بخشید. این مجلس و مراسم، همه ساله به یاد او برگزار می‏گردد. بهره مادی استاد از دبیرستان، بنا به تقاضای خود او ، بسیار محدود و تنها به مبلغی اندک، که زندگی ساده و بی‏پیرایه‏اش را با آنکه همشیره‏ها و بعضی بستگان در کنارش بودند، در سطح پایین اداره می‏کرد، و این در حالی بود که از او پیوسته تقاضا می‏شد، در دانشگاه با حقوق کلان تدریس کند. این نوع گذران معیشت هرگز او را از هدفی که ضروری تشخیص داده بود، باز نداشت. اخلاق نیک، روحیه قناعت و عشق و علاقه بسیار او به مدرسه علوی سبب شد تا بسیاری از شخصیتهای علمی و روحانی متعهد شاغل در دانشگاه و غیره دست‏کم بخشی از اوقات خود را به تدریس افتخاری در آنجا اختصاص دهند. این امر سطح علمی دبیرستان را چنان ارتقا داد که از نظر علمی و مذهبی محیطی صد در صد ایده‏آل گردید و حتی از نظر میزان قبولی در دانشگاهها در ردیف نخست قرار گرفت. این مرکز آموزشی، علاوه بر برنامه‏های ذکر شده، مرکز تربیت مبلغانی بود که پس از آموزش دوره‏ای کوتاه به خارج از کشور اعزام می‏شدند. جناب حجةالاسلام و المسلمین آقای هاشمی رفسنجانی، در باره حضور خویش در این مدرسه، چنین می‏گوید:

«برای تحصیل علوم جدید که با خواست آیت‏اللّه العظمی بروجردی(ره) در مدرسه علوی برای ده نفر از طلاب زبده تنظیم شده بود و من جزء آنها بودم یکی دو تابستان در تحصیلات جدید مدرسه علوی شرکت کردیم برای تربیت مبلغ برای خارج از ایران اساتید این دوره‏ها مرحوم روزبه و جمعی دیگر بودند. * *

آثار و یادگارها

از استاد روزبه تألیفات و تحقیقات متعددی در موضوعهای فقه، معارف اسلامی و علوم روز به جا مانده که استاد در پایان عمر همه آنها را به یکی از شاگردان فاضلش سپرد تا در فرصت مناسبی به چاپ برساند. موضوع تحقیقات و یادداشتهای آن بزرگوار عبارت است از: «اثبات جهان ماوراء»، «اثبات وجود خدا»، «عصمت پیامبران»، «ولایت» و «فقه».

در سالهای آخر عمر، با همکاری شهید حجةالاسلام سید کاظم موسوی، به تدوین یک دوره کتاب عربی به نام «عربی آسان» پرداخت. این کتاب، که زبان عربی را با روش نوین به علاقه‏مندان می‏آموزد، اکنون در مجامع علمی و فرهنگی سراسر کشور تدریس می‏شود و چندین بار تجدید چاپ شده است. همچنین جزوه «روش آسان» در تعلیم قرآن و کتاب «خداشناسی» وی به زیور چاپ آراسته شده است.

فرزندان‏

استاد در چهل سالگی با خانواده ‏ای روحانی وصلت کرد. ثمره این پیوند دو پسر به نامهای محمود و حسین و یک دختر به نام زهرا است که به معلمی اشتغال دارند و راه پدر را ادامه می‏دهند.

لبیک به دعوت حق و مدفن‏

استاد در سال 1347، به سبب تماس با تشعشعات رادیواکتیو در آزمایشگاه، بیمار شد. در سالهای 48 و 49 حالش رو به وخامت گذاشت. شاگردان و دوستان و همکارانش بسیار برایش دعا کردند و شاید همین دعاها مرگ او را چند سالی به تأخیر انداخت. در این سالها، با آنکه از تدریس و فعالیت منع شده بود، پرتوانتر از همیشه کار می‏کرد و از واپسین فرصتها نیز بهره می‏برد.

سرانجام سرطان استاد را رنجور ساخت و در بستر ناتوانی فرو افکند. در آخرین لحظات زندگی، هر بار که نفسی برمی‏آورد، می‏گفت: فقه را جلو بیندازید. هنگام احتضار به درد اجتماع و مصالح اجتماعی مردم فکر می‏کرد و سرانجام در راه تدریس و ارشاد جان سپرد. این شمع پرفروغ و گل شاداب بوستان علوی در ساعت 7 صبح روز 21 آبان سال 1352 برابر با نیمه شوال سال 1393 قمری خاموش و پژمرده شد و جامعه اسلامی یکی از خدمتگزاران صدیق و ارزنده‏اش را از دست داد. در مراسم وداع با پیکر او فضای دبیرستان علوی شاهد بود که چگونه مربیان، دوستان و شاگردان و اولیای آنها بر مرگ وی می‏گریستند و دانشمندانی چون مرحوم علامه طباطبایی و استاد شهید مطهری و شهید بهشتی اشک می‏ریختند. مراسم تشییع جنازه او که در قم انجام شد، علما و بزرگانی چون آیات عظام گلپایگانی و نجفی شرکت داشتند و آیت‏اللّه گلپایگانی بر او نماز گزارد. سپس او را در گورستان حاج شیخ به خاک سپردند.

یادش گرامی، نامش جاودان و راهش پر رهرو باد.

بخش دوم

معرفی دبیرستان و کادر اجرایی:

مدیریت : علی اکبر جعفری   فوق لیسانس شیمی آلی

معاون آموزشی : هدایت حسنلو فوق لیسانس مدیریت

معاون پرورشی : داود رحیمی لیسانس تربیت بدنی

معاون فن آوری :اسماعیل شادمان لیسانس ریاضی

معاون اجرایی : بهنام مهرپور لیسانس ادبیات

معاون امور عمومی : فیروز احدی فوق دیپلم فنی

مشاوره: حسن معصومی فوق لیسانس مشاوره

این دبیرستان از سال 1368 تاسیس و اقدام به جذب دانش آموزان شهری و روستایی در دوره متوسطه نموده وهم اکنون نیز با 250 دانش آموز در رشته های ریاضی و تجربی وانسانی به کار خود ادامه میدهد

هر ساله تعدادی از دانش آموزان این دبیرستان در المپیادهای علمی . مسابقات علمی و آزمایشگاهی . رباتیک  کنکور و . . . . نفرات برتر ناحیه و استان را تشکیل میدهند

تنظیم : معاون فن آوری